Smugi kondensacyjne generowane przez samoloty to niedoceniany czynnik globalnego ocieplenia. Nowe analizy pokazują, że zmiana wysokości lotu lub trasy może zmniejszyć ich wpływ na klimat nawet o 80%, bez istotnych kosztów dla pasażerów i linii lotniczych.
Sektor lotniczy stoi przed wyzwaniem ograniczenia swojego wpływu na zmiany klimatyczne. W kontekście globalnego ocieplenia, korekta tras lotów jawi się jako jedno z najbardziej obiecujących i efektywnych kosztowo rozwiązań. Smugi kondensacyjne, znane jako contrails, generowane przez samoloty, są bowiem zaskakująco istotnym czynnikiem wpływającym na klimat.
Smugi kondensacyjne – ukryty czynnik globalnego ocieplenia
Smugi kondensacyjne, powstające ze skroplonej pary wodnej z silników samolotów, są odpowiedzialne za 1-2% globalnego ocieplenia. Naukowcy szacują, że ten wpływ smug kondensacyjnych na klimat jest porównywalny z efektem kumulatywnych emisji CO2 z lotnictwa. Co więcej, najnowsze analizy wskazują, że emisje non-CO2 lotnictwa (takie jak smugi kondensacyjne, tlenki azotu, czy cząstki stałe) mogą stanowić od 50% do 75% całkowitego wpływu klimatycznego sektora lotniczego. Zaskakujące jest to, że zaledwie 2-3% wszystkich lotów generuje aż 80% ocieplenia spowodowanego smugami kondensacyjnymi. Badania wykazały również, że nowoczesne samoloty latające na wyższych wysokościach (powyżej 38 000 stóp) tworzą dłużej utrzymujące się smugi kondensacyjne niż starsze maszyny.
Jak niewielka zmiana trasy lotu ogranicza wpływ na klimat
Unikanie regionów przesyconych lodem (ISSR) poprzez niewielkie zmiany w wysokości lub trasie lotu może znacząco zredukować ten efekt. Zmiany te są stosunkowo niewielkie: próby American Airlines z wykorzystaniem algorytmów predykcyjnych wykazały, że redukcja ocieplenia wywołanego contrails o 54-80% jest możliwa przy zwiększeniu zużycia paliwa o mniej niż 0,2%. Koszt takiej zmiany to zaledwie mniej niż 4 euro za bilet na trasie Paryż-Nowy Jork. To sprawia, że korekta tras lotów jest uznawana za jedno z najbardziej opłacalnych i szybkich działań klimatycznych w lotnictwie. Integracja zaawansowanych narzędzi analitycznych i prognoz pogody, zdolnych do przewidywania formowania się contrails w czasie rzeczywistym i proponowania alternatywnych ścieżek, jest zgodna z kierunkiem badań UE.
Emisje non-CO2 w lotnictwie wchodzą do regulacji prawnych
W świetle rosnących dowodów naukowych, nowy raport prawny Transport & Environment i Opportunity Green argumentuje, że kraje są prawnie zobowiązane przez Porozumienie Paryskie do uwzględnienia emisji non-CO2 z lotnictwa w swoich krajowych planach klimatycznych (NDC). Od 2025 roku Unia Europejska wprowadza obowiązek monitorowania, raportowania i weryfikacji (MRV) emisji non-CO2 dla lotów wewnątrzeuropejskich. Polska, jako członek UE, będzie objęta tymi nowymi regulacjami.
Wyzwania: bezpieczeństwo, prognozy i przyszłość paliw lotniczych
Mimo obiecujących korzyści, istnieją wyzwania. Należy do nich niepewność co do dokładnej wielkości efektu ocieplającego smug kondensacyjnych (szacunki wahają się od 50% do 200% emisji CO2) oraz trudności w precyzyjnym przewidywaniu regionów ISSR dla bieżących operacji lotniczych. Istnieją również obawy dotyczące bezpieczeństwa lotów i potencjalnego zwiększenia emisji CO2 przy unikaniu smug, choć badania wskazują na minimalne ryzyko. Rozwój technologii predykcji pogody dla lotnictwa oraz inwestycje w zrównoważone paliwa lotnicze (SAF), które redukują emisje sadzy, są kluczowe dla dalszej redukcji ocieplenia. Badania nad czystszymi paliwami lotniczymi już pokazują potencjał w zmniejszaniu zachmurzenia spowodowanego smugami kondensacyjnymi.
Podsumowując, korekta tras lotów w celu unikania smug kondensacyjnych oferuje znaczące korzyści ekologiczne przy stosunkowo niskich kosztach. Eksperci wskazują, że dalsze badania i wdrożenie zaawansowanych narzędzi decyzyjnych są niezbędne, aby w pełni wykorzystać ten potencjał i zbliżyć lotnictwo do celów neutralności klimatycznej.
Czytaj też:
Ozon a zmiany klimatu: nowe badania ujawniają wyzwania dla ESG i polityki klimatycznej
Fotografia: Gabriela Natiello, Unsplash
