Potrzebne jest zwiększenie wysiłków we wdrażaniu OZE
11 września 2024 r. KE opublikowała Raport Energetyczny UE, który prezentuje najważniejsze osiągnięcia wspólnoty w obszarze energii, ale też wskazuje na problemy, z jakimi się mierzy. Kluczowe znaczenie ma zmniejszenie zapotrzebowania na gaz oraz zauważalny wzrost produkcji energii odnawialnej. Raport wskazuje również na luki w realizacji celów klimatycznych oraz podkreśla potrzebę zwiększenia wysiłków w zakresie efektywności energetycznej i wdrażania OZE.
Emisje gazów cieplarnianych spadły o 32,55% od 1990 r.
W 2022 r. emisje netto gazów cieplarnianych w UE, w tym z użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa (LULUCF) oraz z wyłączeniem emisji z transportu międzynarodowego, spadły o 2,5% w porównaniu z 2021 r. Przekłada się to na redukcję emisji netto gazów cieplarnianych o 32,5% w porównaniu z rokiem bazowym 1990.
W tym samym okresie odnotowano niewielki spadek zgłoszonego pochłaniania netto gazów cieplarnianych z sektora LULUCF o 4 mln ton ekwiwalentu CO2 w porównaniu z 2021 r. W przypadku emisji objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji (ETS) dane zgłoszone przez państwa członkowskie UE do dnia 2 kwietnia 2024 r. wskazują na spadek emisji o 15,5% w 2023 r. w porównaniu z poziomami z 2022 r.
Dobrze obrana droga do celu na 2030 r.
Dzięki tym zmianom emisje w ramach ETS są obecnie o około 47% niższe od poziomów z 2005 r. i są na dobrej drodze do osiągnięcia celu na 2030 r. wynoszącego -62%. Analitycy spodziewają się jednak, że prognozy emisji gazów cieplarnianych dla całej gospodarki, niedawno przedłożone przez państwa członkowskie, wykażą pewną lukę w stosunku do ambicji klimatycznych UE.
Aby pozostać na dobrej drodze do osiągnięcia unijnego celu redukcji emisji do 2030 r. i neutralności klimatycznej do 2050 r., UE musi przyspieszyć tempo zmian i skupić się na obszarach, w których wymagane redukcje emisji są znaczące (np. budynki i transport) oraz odwrócić spadkową tendencję pochłaniania netto w sektorze LULUCF.
Ważna rola Krajowych Planów na rzecz Energii i Klimatu
Ważną rolę w tym procesie będzie odgrywać konsekwentne wdrożenie Nature Restoration Law oraz projekty zaktualizowanych Krajowych Planów na rzecz Energii i Klimatu (KPEiK). Ocena tych zaktualizowanych dokumentów w grudniu 2023 r. wykazała, że państwa członkowskie podjęły kroki w dobrym kierunku, jednak nie są one wystarczające do osiągnięcia redukcji emisji gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55% do 2030 r. Projekty zakładają redukcję o 51%, co pozostawia lukę wynoszącą 4 punkty procentowe. Ponadto tylko kilka państw członkowskich zawarło w swoich projektach zaktualizowanych krajowych planów szczegółowe plany uwzględnienia adaptacji do zmian klimatu w kontekście odporności ich systemów energetycznych.
Czy OZE w UE ma się dobrze?
W 2022 r. udział energii odnawialnej w końcowym zużyciu energii brutto w UE wyniósł 23,0%, co oznacza wzrost o 1,1 punktu procentowego w porównaniu z rokiem 2021. Udział ten jest wyższy od wiążącego celu na 2022 r. wynoszącego 22,2%, jednak do osiągnięcia nowego celu UE na 2030 r. wynoszącego 42,5% konieczny jest znacznie szybszy wzrost.
W ciągu ostatnich 10 lat średni wzrost udziału OZE wynosił 0,7 punktu procentowego rocznie, z największym postępem w sektorze energii elektrycznej, gdzie wzrósł z 25,1% w 2012 r. do 41,2% w 2022 r. Postęp w zakresie ogrzewania i chłodzenia (z 18,6% do 24,9%) oraz transportu (z 5,8% do 9,6%) był skromniejszy.
Nowy cel UE na 2030 r., wynoszący 42,5% (a tym bardziej aspiracyjny cel 45%), będzie wymagał znacznie szybszego wzrostu w nadchodzących latach.
