Wyraźna dysproporcja między dużymi a małymi podmiotami
W 2023 r. dekarbonizacja i ochrona środowiska miały wyraźnie rosnące znaczenie w działalności przedsiębiorstw – to wniosek z pierwszego odczytu Indeksu Dekarbonizacji Polskiej Gospodarki, który stanowi nowy barometr zielonej transformacji. Pierwszy odczyt wskaźnika wskazuje wartość 61 pkt., gdzie 50 pkt. to odczyt neutralny, powyżej 50 – pozytywny, a poniżej 50 – negatywny. Wskaźnik będzie odczytem cyklicznym, a jego wyniki będą bazować na półrocznej częstotliwości.
Duże i średnie przedsiębiorstwa są zaangażowane na rzecz klimatu
Pierwszy odczyt Indeksu Dekarbonizacji Polskiej Gospodarki (w skrócie: IDPG) wskazuje, że w działania na rzecz dekarbonizacji i ochrony środowiska angażują się szczególnie średnie i duże przedsiębiorstwa – z drugiej jednak strony, jak wynika z badania, duża część firm w ogóle nie liczy swojego śladu węglowego – zwłaszcza mikro i małych.
Deklarowane zaangażowanie firm w dekarbonizację i ochronę środowiska jest również bardzo wyraźnie umocowane w strategiach biznesowych firm – bardziej niż na poziomie nakładów osobowych i inwestycyjnych. Na pytanie: W 2023 r. w porównaniu do 2022 r. nacisk na dekarbonizację i ochronę środowiska w strategii biznesowej w Pana/Pani organizacji… 29% ankietowanych odpowiedziało “wyraźnie wzrósł”, a 35% – “wzrósł”.
„W pierwszych wynikach indeksu widzimy potwierdzenie zjawiska dysproporcji pomiędzy przygotowaniem nie tylko polskich dużych firm do planowania i wdrażania strategii klimatycznych a tym jak to wygląda w małych podmiotach, głównie krajowych. Jeśli ta przepaść się nie zmniejszy, to polskie firmy, jako poddostawcy dużych i globalnych firm, mogą wypaść z łańcuchów dostaw. Potrzebują one zatem wsparcia w procesie planowania i redukcji swojego śladu węglowego”
Jakub Sawulski, Główny Ekonomista i Kierownik Programu Badawczego Zrównoważone Finanse w Fundacji Instrat.
Wymogi regulacyjne, presja otoczenia i brak wsparcia publicznego
Wśród wyzwań firmy w Polsce zauważają wzrost wymogów regulacyjnych związanych z dekarbonizacją i ochroną środowiska. Większość ankietowanych przedsiębiorstw wskazała, że w 2023 r. regulacje w tym obszarze były dla nich bardziej wymagające niż w 2022 r. Nacisk wynikający z regulacji jest więc dostrzegany przez przedstawicieli firm.
Wyraźnie rośnie także presja otoczenia biznesowego na te aspekty zielonej transformacji (24% odpowiedzi “znacząco wzrosła”, 37% – “wzrosła”) przy jednoczesnym niewielkim – według odczucia przedsiębiorców – wsparciu instytucji publicznych w tym procesie.
Ankietowane przedsiębiorstwa zauważają, że presja otoczenia biznesowego coraz częściej determinuje ich relacje z interesariuszami – klientami, dostawcami, pracownikami i akcjonariuszami. W konsekwencji działania na rzecz dekarbonizacji i ochrony środowiska mogą mieć także rosnące znaczenie dla wyników finansowych i perspektyw rozwoju przedsiębiorstw.
Greenwashing coraz bardziej zauważalny
Wysoki odsetek firm zauważa wzrost przypadków greenwashingu, rozumianych jako pozorowane działania na rzecz klimatu w otoczeniu biznesowym, tj. wśród konkurentów, dostawców, odbiorców (18% badanych zauważa “znaczący wzrost” takich przypadków, 31% “wzrost”).
Metodologia pierwszego Indeksu Dekarbonizacji Polskiej Gospodarki
- Za merytoryczne przygotowanie Indeksu Dekarbonizacji i późniejsze opracowywanie wyników badania odpowiada Fundacja Instrat.
- Ankieta zbierająca dane do Indeksu Dekarbonizacji Polskiej Gospodarki została przeprowadzona w dniach od 10 do 26 czerwca 2024 r., a jej adresatami były przedsiębiorstwa członkowskie organizacji Pracodawców RP. Ankieta została również udostępniona firmom zrzeszonym w Polskiej Izbie Przemysłu Chemicznego oraz przedsiębiorstwom działającym w Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
- Ankietę wypełniło 51 przedsiębiorstw. Ich struktura według wielkości i branży jest zróżnicowana.
