10 kluczowych pojęć COP29 i ich znaczenie dla przyszłości naszej planety
Konferencje klimatyczne, takie jak COP29, wiążą się z używaniem specjalistycznych pojęć. Aby zrozumieć, co dokładnie dzieje się podczas takich wydarzeń, przygotowaliśmy przewodnik, który pozwoli Ci lepiej zrozumieć 10 kluczowych pojęć COP29 i ich znaczenie dla przyszłości naszej planety.
Podsumowanie:
- Porozumienie Paryskie i NDC to fundament globalnych działań na rzecz klimatu.
- Inicjatywy Baku z COP29 promują wsparcie dla najbardziej narażonych grup oraz integrację gospodarki z działaniami klimatycznymi.
- Straty i szkody oraz nowe fundusze, jak CFAF, podkreślają walkę o sprawiedliwość klimatyczną.
- Kluczowe raporty i plany, jak BTR i NAP, pomagają monitorować i planować działania adaptacyjne.
- Sytuacja SIDs przypomina o globalnym wymiarze walki z kryzysem klimatycznym.
Kluczowe pojęcia i inicjatywy COP29:
- Porozumienie Paryskie i Artykuł 6
Porozumienie Paryskie to globalny układ zawarty w 2015 roku, który ma na celu ograniczenie globalnego ocieplenia do poziomu poniżej 2°C, a najlepiej 1,5°C, w porównaniu do epoki przedindustrialnej. To pierwsza taka umowa, w której wszystkie kraje zobowiązały się działać na rzecz ochrony klimatu.
Artykuł 6 Porozumienia pozwala krajom współpracować przy redukcji emisji gazów cieplarnianych, m.in. poprzez wymianę jednostek emisji (rodzaj „handlu emisjami”) lub wspólne projekty klimatyczne. Celem jest zapewnienie przejrzystości i budowanie zaufania na globalnym rynku emisji.
- Wkłady Krajowe (NDC)
Każdy kraj w ramach Porozumienia Paryskiego ustala swoje własne cele dotyczące ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Te cele, nazywane NDC (Nationally Determined Contributions), są dostosowane do lokalnych możliwości i są aktualizowane co pięć lat, aby odzwierciedlać rosnące ambicje klimatyczne.
- Straty i szkody (Loss and Damage)
To pojęcie dotyczy szkód wywołanych przez zmiany klimatyczne, które wykraczają poza zdolności adaptacyjne ludzi. Obejmuje zarówno straty materialne, np. zniszczenia domów, jak i niematerialne, np. utratę dziedzictwa kulturowego. Dyskusje o stratach i szkodach są kluczowe dla sprawiedliwości klimatycznej – chodzi o większą odpowiedzialność bogatszych krajów za emisje gazów cieplarnianych.
- Inicjatywa Baku na rzecz Rozwoju Ludzkiego i Odporności na Zmiany Klimatyczne (Baku Initiative on Human Development for Climate Resilience)
Podczas COP29 w Baku zaproponowano program, który skupia się na pomocy najbardziej narażonym grupom, takim jak dzieci, migranci i kobiety, w radzeniu sobie ze skutkami zmian klimatycznych. Działania obejmują rozwój edukacji, ochrony zdrowia i budowanie odporności społecznej.
- Dwuletnie Raporty Transparentności (Biennial Transparency Reports, BTR)
Te raporty są sposobem na sprawdzanie postępów krajów w realizacji celów klimatycznych. Muszą zawierać dane o emisjach gazów cieplarnianych, podejmowanych działaniach oraz o wsparciu finansowym i technologicznym, jakie kraje rozwinięte oferują rozwijającym się.
- Fundusz Działań na rzecz Finansowania Klimatu (Climate Finance Action Fund, CFAF)
CFAF to inicjatywa COP29, której celem jest wsparcie finansowe dla krajów rozwijających się, by mogły lepiej dostosować się do zmian klimatycznych. Fundusz ma być finansowany przez bogatsze kraje, w tym te czerpiące zyski z przemysłu paliw kopalnych.
- Małe Rozwijające się Państwa Wyspiarskie (Small Island Developing States, SIDs)
SIDs, czyli niewielkie wyspiarskie kraje rozwijające się, takie jak Malediwy czy Fidżi, są najbardziej narażone na skutki zmian klimatycznych, np. podnoszenie się poziomu mórz. Ich głos podczas COP29 jest wyjątkowo ważny, ponieważ zmiany klimatyczne bezpośrednio zagrażają ich istnieniu.
- Inicjatywa Baku na rzecz Finansowania Klimatu, Inwestycji i Handlu (Baku Initiative for Climate Finance, Investment, and Trade, BICFIT)
BICFIT to partnerstwo zainicjowane na COP29, którego celem jest integracja finansowania klimatycznego, inwestycji i handlu w działaniach na rzecz klimatu. Dzięki temu inicjatywa promuje bardziej efektywne łączenie gospodarki z walką o lepszą przyszłość klimatyczną.
- Krajowe Plany Adaptacyjne (National Adaptation Plans, NAP)
NAP to dokumenty strategiczne, które pomagają krajom określać i realizować priorytety adaptacyjne w odpowiedzi na zmiany klimatu. To narzędzie pozwala lepiej planować działania i budować odporność społeczności.
- Nowy Zbiorowy Cel Finansowy (New Collective Quantified Goal on Climate Finance, NCQG)
NCQG to nowy cel międzynarodowy, który ma zastąpić dotychczasową kwotę 100 mld $ rocznie na finansowanie działań klimatycznych w krajach rozwijających się. Ma on lepiej odpowiadać na rosnące potrzeby w dobie przyspieszających zmian klimatycznych.
