16 kg odpadów na osobę, tylko1/4 zebrana do ponownego wykorzystania i recyklingu
Od przyszłego roku państwa członkowskie UE muszą wprowadzić systemy selektywnej zbiórki tekstyliów. Z danych opublikowanych przez Europejską Agencję Środowiska (ang. European Enviroment Agency, EEA) wynika, że większość odpadów tekstylnych w Europie trafia obecnie do frakcji zmieszanych.
16 kg odpadów tekstylnych na osobę
Według szacunków Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) w 2020 r. w Unii wytworzono łącznie 6,95 mln ton odpadów tekstylnych, co daje wyniki około 16 kg na osobę. Z tego 4,4 kg na osobę zostało zebranych oddzielnie w celu ponownego wykorzystania i recyklingu, a 11,6 kg trafiło do zmieszanych odpadów domowych.
Spośród wszystkich odpadów tekstylnych 82% pochodziło od konsumentów, a resztę stanowiły odpady z produkcji lub tekstylia, które nigdy nie zostały sprzedane.
Systemy zbiórki odpadów
Skuteczność systemu zbiórki odpadów tekstylnych jest mała. Średni wskaźnik wychwytywania odpadów tekstylnych w Europie wynosi zaledwie 12%, co wskazuje, że reszta trafia do zmieszanych odpadów komunalnych i jest w konsekwencji składowana lub spalana. Dane te wskazują na znaczne możliwości poprawy systemów selektywnej zbiórki tekstyliów. Najwyższym wskaźnikiem selektywnej zbiórki tekstyliów wyróżniają się: Luksemburg (50%), Belgia (50%), Holandia (37%) i Austria (30%). Kraje te oferują zróżnicowane systemy zbiórki na różnych poziomach urbanizacji.
Ograniczenie składowania tekstyliów
W 2010 r. składowano 21% odpadów tekstylnych, ale do 2020 r. liczba ta spadła do 11%. Przekłada się to na redukcję z 220 tys. ton w 2010 roku do 150 tys. ton w 2020 roku. Jednocześnie ilość odpadów tekstylnych przekierowanych do odzysku energii wzrosła z 9% w 2010 roku do 16% w 2020 roku. Odpowiada to wzrostowi z 90 tys. ton w 2010 roku do 220 tys. ton w 2020 roku.
Holandia i Polska sortują ubrania
Szacuje się, że Unia Europejska może składować około 1,5 miliona ton używanych i zużytych tekstyliów rocznie. Biorąc pod uwagę, że sortowanie jest pracochłonne i zwykle musi być wykonywane ręcznie, proces ten jest bardziej opłacalny w krajach o stosunkowo niższych kosztach pracy. Sortownie w krajach, w których zakup zebranych tekstyliów jest droższy, często pozyskują tekstylia z krajów sąsiednich. Holandia i Polska to dwa kraje, które otrzymują najwięcej eksportowanych używanych i zużytych tekstyliów. Szacuje się, że ich roczne zdolności sortowania wynoszą odpowiednio 200 tys. ton i 300 tys. ton.
Ubrania a GOZ
Warto wiedzieć, że dyrektywa ramowa UE w sprawie odpadów (RDW) nakłada na państwa członkowskie obowiązek wprowadzenia od przyszłego roku selektywnych systemów zbiórki zużytych tekstyliów. Komisja Europejska zaproponowała również ukierunkowaną rewizję RDW w celu wprowadzenia we wszystkich państwach członkowskich obowiązkowego rozszerzenia odpowiedzialności producenta za tekstylia. Producenci mają być odpowiedzialni za pełny cykl życia wyrobów włókienniczych, od ich projektowania po gospodarkę odpadami. Wniosek Komisji wprowadza również zasady selektywnej zbiórki tekstyliów i wymogi dotyczące sortowania używanych tekstyliów.
Według badania przeprowadzonego przez EEA w 2023 r. większość państw członkowskich UE wprowadziła już systemy selektywnej zbiórki, ale głównie służące do zbierania tekstyliów nadających się do ponownego użycia. W raporcie EEA ostrzega się, że oprócz selektywnej zbiórki należy w Europie zwiększyć możliwości w zakresie sortowania i recyklingu, aby zapobiec trafianiu zebranych tekstyliów do spalarni, składowisk śmieci lub eksportowania ich do regionów poza UE.
